منبع انبساط باز

منبع انبساط باز یکی از تجهیزات اصلی موتورخانه هاست که بدون آن امکان استفاده و راهبری از آنها وجود ندارد.

این منبع نقش ایمنی در سیکل موتورخانه را ایفا می کند که با حذف یا اختلال در کارکرد آن ممکن است خسارات زیادی به سیستم وارد می شود.
در انتخاب، محاسبه و نصب این منبع باید بسیار دقت شود. گاهی اطلاعات کم اپراتوریا تعمیر کارن در خصوص منبع انبساط باز و عدم انتخاب و نصب صحیح آن باعث اتلاف انرژی، آب و هزینه در بسیاری از ساختمان ها می شود.

شاید دلیل عدم کسب اطلاعات کافی در خصوص این منبع سادگی بیش از حد آن باشد. با این طرز تفکر اکثر افراد از کنار مطالعه و کسب دانش در حوزه این منبع میگذرند.

البته این افکار تا حدودی صحیح است. منبع انبساط باز بسیار ساده است و هیچ ساختمان پیچیده ای ندارد. نکته دیگری که باعث می شود افراد وقتی برای ارتقاء سطح آگاهی خود در مورد منبع انبساط باز اختصاص ندهند این است که عواقب خرید اشتباه یا نصب  غلط آن به سرعت به چشم نمی آید و گاهی سالها زمان نیاز است تا به اشتباهات سیستم پی ببریم.

در این مقاله سعی شده به نکات کلیدی و مهم منبع انبساط باز اشاره شود. مطالعه آن را از دست ندهید

منبع انبساط باز چیست؟

منبع انبساط باز مخزن یا منبعی است که با اتصال به سیستم موتورخانه تغییرات حجم ناشی از گرم شدن و سرد شدن آب را کنترل می کند.

یعنی با گرم شدن و انبساط آب حجم اضافه شده را در خود جای داده و از افزایش فشار درسیستم جلوگیری می کند با کاهش دمای آب و انقباضآن ، آب ذخیره شده در خود را به سیستم تزریق و از هواگیری و کمبود آب در سیستم جلوگیری می کند.

بر روی منبع انبساط باز تعدادی اتصال و یا کانکشن جهت ارتباط و لوله کشی آن به سیستم موتورخانه قرار دارد. تعداد و سایز این اتصالات بر اساس ظرفیت و محاسبات انجام شده متغیر است.

منبع انبساط باز را می توان به اشکال مختلف باجنس بدنه متفاوت تهیه و خریداری کرد.

هر یک از انواع منبع انبساط باز برای کاربری و شرایط مخصوص به خود قابل استفاده است. استفاده اشتباه ازجنس یا ظرفیت مناسب می تواند موجب خسارات مالی شود.

کار منبع انبساط باز چیست؟

همانطور که قبلا گفته شد وظیفه یا کار منبع انبساز باز کنترل فشار در سیکل موتورخانه که ممکن است با افزایش یا کاهش دما آب تغییر کند می باشد.

اما منبع انبساط باز یک وظیفه دیگر نیز دارد و آن تامین آب مورد نیاز موتورخانه است.

در زمان راه اندازی ابتدایی موتورخانه باید کل سیستم آبگیری شود بهترین محل برای تزریق آب تازه از طریقاین منبع می باشد همچنین در زمان کارکرد موتورخانه در صورت وجود نشتی یا کم شدن آب به هر دلیلی منبع انبساط باز می تواند با تزریق آب تازه کمبود آب در سیستم را جبران کند.

طرز کار منبع انبساط باز

طرز کار منبع انبساط باز بسیار ساده است.  با لوله کشی و اتصال آن موتورخانه و با باز کردن شیر ورودی آب به آن، منبع انبساط باز موتورخانه شروع به آبگیری می کند. با پر شدن آب در سیستم منبع انبساط نیز به اندازه نیاز  پرشده و  جریان آب ورودی توسط شناور نصب شده در منبع قطع میشود.

با شروع به کار مشعل دمای آب سیکل افزایش پیدا میکند این افزایش دما موجب انبساط آب شده و حجم اضافه شده از طریق لوله های متصل به منبع انبساط باز به آن منبع وارد می شود.

با گرم شدن و رسیدن دما به میزان تنظیم شده بر روی ترموستات مشعل موتورخانه خاموش شده که در اینجا آب به بالاترین دمای خود رسیده و بیشترین حجم را دارد و همچنین سطح آب در منبع انبساط به بالاترین میزان خود رسیده است.

در زمان خاموش بودن مشعل ( قطع کردن ترموستات) کم کم دمای آب کاهش پیدا میکند تا جایی که دمای آب به میزان وصل ترموستات رسیده و دستور روشن شدن مشعل را بدهد در این لحظه آب پایین ترین دمای خود رادارد و کاهش حجم موجب می شود که آب ذخیره شده در منبع انبساز باز مجدداً به سیکل بازگردد.

با هر بار خاموش و روشن شدن مشعل و افزایش و کاهش دمای آب حجم اضافی وارد منبع وارد و یااز منبع وارد سیستم می شود این موضوع مکرر تکرار می‌شود.

طریقه نصب منبع انبساط باز

بر روی منبع انبساط باز تا ۶ اتصال یا کانکشن ممکن است وجود داشته باشد. که دراینجا طریقه نصب منبع انبساط باز به شکل صحیح بیان شده است.

بالاترین اتصال بر روی منبع مربوط به سرریز و ونت آن می باشد.

سر ریز منبع را باید تا محلی قابل رویت یا موتورخانه امتداد داد تا در صورت بروز مشکل و سرریز آب از منبع انبساط باز اپراتور یا ساکنین ساختمان مطلع شوند.

با توجه به اینکه تمام منابع انبساط باز دارای درب می باشند و این در ممکن است باعث ایجاد اختلال در تعامل هوای محیط با هوای داخل منبع شود از یک لوله مطابق شکل به‌ عنوان ونت استفاده می شود.

در تراز پایین تر از اتصال سرریز، بوشن یا کانکشنی برای اتصال لوله آب ورودی در نظر گرفته می شود. بر روی این بوشن در داخل منبع یک شناور نصب شده تا سطح آب را کنترل کند. آب ورودی بهمنبع انبساط باز ممکن است مستقیم از آب شهر و یا از آب دستگاه سختی گیر تامین شود.

هم تراز با این اتصال یا کمی پایین تر از آن اتصال دیگری در نظر گرفته می شود. این مجرا نیز به آب شهر یا آب ورودی متصل می شود.با این تفاوت که این مجرا به عنوان پر کن سریع منبع انبساط باز است و بر روی این بوشن شناور نصب نمیشود و فقط از یک شیر قطع و وصل برای کنترل جریان آب بروی خط آن استفاده می شود.

در ابتدای راه اندازی سیستم نیاز به حجم بالایی از آب است که میتوان از این شیر بهره برد. قابل ذکر است این اتصال بیشتر در منابع انبساط با ظرفیت بالا استفاده می شود.

اتصال بعدی که کمی پایین تر قرار دارد، مسیر ورودی آب موتورخانه به منبع انبساط است این اتصال با لوله کشی به کلکتور رفت موتورخانه منتهی می شود.

اتصال بعدی در تراز پایین تر است از لوله رفت قرار دارد محل اتصال لوله برگشت منبع انبساط باز می باشد. لوله متصل شده به این کالکشن به کلکتور برگشت در موتورخانه وصل می شود.

در پایین ترین قسمت و در کف منبع انبساط اتصال تخلیه قرار دارند و در زمان تعمیرات و یا تعویض منبع با باز کردن شیر آن میتوان آب منبع را تخلیه کرد. از این اتصال نیز در منابع با ظرفیت بالا استفاده می شود زیرا در منابع زیر 100 لیتر حجم آب منبع بسیار کم است و می توان آب داخل را بدون نیاز به این شیر به سادگی تخلیه کرد.

قیمت منبع انبساط باز

مهمترین نکته در خصوص قیمت منبع انبساط باز جنس بدنه منبع است.

به طور کلی قیمت منبع انبساط باز، بسیار کمتر از منبع انبساط بسته است اما خود منبع انبساط باز دارای انواع مختلفی است که قیمت های مختلفی دارند.

برای مقایسه قیمت منبع انبساط باز بهتر است که انواع آن بررسی شود به طور کلی خرید این منابع با توجه به قیمت آن بسیار مقرون به صرفه تر از نمونه بسته آن است به همین جهت در بسیاری از موتورخانه ها جهت کاهش قیمت از منبع انبساط باز استفاده می شود.

امروزه با افزایش قیمت مواد اولیه به خصوص فلزات، استفاده از منبع انبساط گالوانیزه یا آلومینیومی بسیار کاهش پیدا کرده است. در ازای آن منبع انبساط پلاستیکی که ارزانتر است جای منابع فلزی را پر کرده است.

قیمت منبع انبساط باز گالوانیزه از دیگر انواع خود بیشتر است دلیل موضوع هم وزن بیشتر، ساخت در کارگاه ها به صورت سفارشی و قیمت بالای ورق گالوانیزه است.

البته استفاده از منبع انبساط گالوانیزه در ظرفیت های بالا تنها گزینه محسوب میشود. اما در مصارف خانگی بهتر است از منبع انبساط آلومینیومی یا پلاستیکی استفاده شود که قیمت بسیار مناسب تری دارند.

قیمت منبع انبساط باز پلاستیکی بسیار مناسب تر و اقتصادی اما باید هزینه عایق کاری آن نیز را در نظر بگیریم. ضمنا منبع انبساط باز پلاستیکی به دلیل تامل با آب گرم موتورخانه و مجاورت در هوای سرد همچنین تابش نور خورشید پس از مدتی خشک و شکننده می شود. پس ممکن است طول عمر کمتری نسبت به نمونه های فلزی خود داشته باشند.

در زمان خرید این منابع با انتخاب منبع با مواد اولیه بهتر به سادگی میتوان این مشکل را برطرف کرد. 

عایق کاری منبع پلاستیکی انبساط حتما باید در دستور کار قار بگیرد تا طول عمر منبع و اتلاف انرژی بهبود پبدا کند در چنین شرایطی جهت سهولت کار استفاده از منبع انبساط باز عایق دار می تواند گزینه بسیار مناسبی باشد.

قیمت منبع انبساط موتورخانه نسبت به دیگر تجهیزات شوفاژخانه بسیار کم است پس در زمان خرید پیشنهاد می شود بهترین گزینه انتخاب شود نه ارزانترین.